ฯลฯ เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย มี 4 วาระ.
ฯลฯ เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย มี 4 วาระ.
ฯลฯ เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย มี 4 วาระ.
ฯลฯ เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสัมปยุตตปัจจัย มี 2 วาระ.

20. วิปปยุตตปัจจัย

[720] 1. ปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย
มี 2 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ และ ปัจฉาชาตะ ฯลฯ
2. ปรามาสวิปปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
วิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย
มี 3 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ ปุเรชาตะ และ ปัจฉาชาตะ ฯลฯ
3. ปรามาสวิปปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น ปุเรชาตะ ได้แก่
หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย.

21. อัตถิปัจจัย

[721] 1. ปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย

คือ ขันธ์ 1 ที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ 3
ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ 2.
2. ปรามาสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
วิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย
คือ ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่จิตต-
สมุฏฐานรูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.
3. ปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม และปรามาสวิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิ-
ปัจจัย
คือ ขันธ์ 1 ที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ 3
และจิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.
4. ปรามาสวิปปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส
วิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย
มี 5 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ ปุเรชาตะ ปัจฉาชาตะ อาหาระ
และ อินทริยะ ฯลฯ
5. ปรามาสวิปปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น ปุเรชาตะ ได้แก่
บุคคลย่อมยินดี ย่อมเพลิดเพลินยิ่งซึ่งจักษุ ฯลฯ หทยวัตถุ เพราะ
ปรารภจักษุเป็นต้นนั้น ราคะ ทิฏฐิ ย่อมเกิดขึ้น.

หทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่ขันธ์ทั้งหลาย ที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.
6. ปรามาสสัมปยุตตธรรม และปรามาสวิปปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาสสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย
มี 2 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ และ ปุเรชาตะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ขันธ์ 1 ที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม และหทยวัตถุ เป็นปัจจัยแก่
ขันธ์ 3 ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย ฯลฯ ขันธ์ 2.
7. ปรามาสสัมปยุตตธรรม และปรามาสวิปปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาสวิปปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย
มี 3 อย่าง คือที่เป็น สหชาตะ, ปัจฉาชาตะ รวมกับ อาหาระ
และรวมกับ อินทริยะ
ที่เป็น สหชาตะ ได้แก่
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม ที่เกิดพร้อมกัน และ
มหาภูตรูปทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่จิตตสมุฏฐานรูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของ
อัตถิปัจจัย.
ที่เป็น ปัจฉาชาตะ รวมกับ อาหาระ ได้แก่
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม ที่เกิดภายหลัง และ
กวฬีการหาร เป็นปัจจัยแก่กายนี้ ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.

ที่เป็น ปัจฉาชาตะ รวมกับ อินทริยะ ได้แก่
ขันธ์ทั้งหลายที่เป็นปรามาสสัมปยุตตธรรม ที่เกิดภายหลัง และรูป-
ชีวิตินทรีย์ เป็นปัจจัยแก่กฏัตตารูปทั้งหลาย ด้วยอำนาจของอัตถิปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[722] ในเหตุปัจจัย มี 4 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 4 วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี 5 วาระ ในอนันตรปัจจัย มี 4 วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี 4 วาระ ในสหชาตปัจจัย มี 5 วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี 2 วาระ
ในนิสสยปัจจัย มี 7 วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี 4 วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี 2 วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี 2 วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี 2 วาระ
ในกัมมปัจจัย มี 4 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ ในอาหารปัจจัย มี 4 วาระ
ในอินทริยปัจจัย มี 4 วาระ ในฌานปัจจัย มี 4 วาระ ในมัคคปัจจัย มี 4 วาระ
ในสัมปยุตตปัจจัย มี 2 วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี 3 วาระ ในอัตถิปัจจัย
มี 7 วาระ ในนัตถิปัจจัย มี 4 วาระ ในวิคตปัจจัย มี 4 วาระ ในอวิคต-
ปัจจัย มี 7 วาระ.

ปัจจนียนัย

การยกปัจจัยในปัจจนียะ

[723] 1. ปรามาสสัมปยุตตธรรม เป็นปัจจัยแก่ปรามาส-
สัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย
อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.